Trung Quốc và “Bẫy Thu Nhập Trung Bình”: Bài học cho Việt Nam đến năm 2030
Chính phủ đang tiến hành cải cách, nhằm đem lại sự thịnh vượng cho đất nước và giúp đất nước thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình…
Bài viết ngày hôm nay mình sẽ cùng tìm hiểu cách mà Trung Quốc đang làm để có thể đưa đất nước Trung Quốc trở lên giàu có và thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình như thế nào?
Hôm 13 tháng 10, Ngày Doanh nhân Việt Nam, anh Mai Hữu Tín – Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Trẻ – đã chia sẻ một câu nói khiến mình suy ngẫm mãi: “Một ngày của doanh nhân có thể bắt đầu từ 1 tuần trước, 1 tháng trước, hoặc thậm chí từ nhiều năm trước trong một cuộc họp, hoặc một phút suy tư.”
Đúng thật, những gì chúng ta thấy hôm nay – thành công hay thách thức – đều là kết quả của những bước chuẩn bị từ rất lâu. Và trong lúc cả thế giới đang xôn xao vì Temu cùng những nền tảng thương mại điện tử khác, mình muốn chia sẻ một câu chuyện lớn hơn: cách Trung Quốc đối mặt với nguy cơ rơi vào “bẫy thu nhập trung bình” và những bài học mà chúng ta có thể học được.
Trung Quốc: Gã khổng lồ đứng trước ngã rẽ
Trung Quốc – nền kinh tế từng khiến cả thế giới trầm trồ giờ đây đang đối mặt với một thách thức không nhỏ: nguy cơ mất đà và sa lầy trong cái gọi là “bẫy thu nhập trung bình”. Đây là gì? Nói đơn giản, đó là khi một quốc gia đạt mức thu nhập trung bình nhưng không thể duy trì tốc độ tăng trưởng để vươn lên nhóm nước thu nhập cao. Từ sau Thế chiến II, chỉ một số ít như Hàn Quốc hay Chile thoát được cái bẫy này. Vậy Trung Quốc đang làm gì để không rơi vào vết xe đổ?
Vấn đề lớn: sản xuất dư thừa, thị trường co hẹp
Hơn một thập kỷ qua, Trung Quốc đối mặt với tình trạng sản lượng sản xuất vượt xa nhu cầu, cả trong nước lẫn quốc tế. Nhà máy thì chạy hết công suất, nhưng hàng hóa không biết bán đi đâu.
Để giải quyết, họ chuyển hướng sang đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và nâng cấp công nghiệp, từ những ngành truyền thống như dệt may sang công nghệ cao như chip hay xe điện. Quan trọng hơn, Trung Quốc đang dần chuyển từ mô hình kinh tế dựa vào xuất khẩu và đầu tư sang tiêu dùng nội địa. Xuất khẩu từng là “con gà đẻ trứng vàng”, nhưng giờ đây, khi sản xuất dư thừa, họ buộc phải tìm cách mới để giữ đà tăng trưởng.
Đây không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là bài học từ các nước phát triển lớn.
4 Giải pháp “xịn Xò” của Trung Quốc
Để tránh “bẫy thu nhập trung bình” và duy trì vị thế, Trung Quốc đã tung ra loạt giải pháp chiến lược. Hãy cùng mình “zoom in” từng cái nhé:
Bán hàng xuyên biên giới qua thương mại điện tử
Đại dịch COVID-19 khiến thương mại truyền thống lao đao, nhưng Trung Quốc nhanh chóng xoay sở bằng cách đẩy mạnh các nền tảng như Temu, Taobao, 1688, Shein – những “con rồng nhỏ” đang vươn mình ra thế giới. Đây là cách giữ vững xuất khẩu và tìm thị trường mới cho hàng hóa dư thừa. Bạn có thấy Temu xuất hiện khắp nơi không? Đó chính là một phần của kế hoạch này đấy!
Phát triển vành đai công nghiệp
Trung Quốc tập trung xây dựng các khu công nghiệp khép kín trong một vùng địa lý, giúp tận dụng lợi thế kinh tế theo quy mô, đổi mới công nghệ và tăng sức cạnh tranh. Họ còn tạo ra cái gọi là “Con đường tơ lụa điện tử”, hỗ trợ logistics và thương mại điện tử với giá rẻ, vận chuyển nhanh. Đây là cách họ vừa hút đầu tư nước ngoài, vừa “nâng cấp” ngành sản xuất.
Mở rộng thị trường hàng hóa ra quốc tế
Dù sản xuất dư thừa, Trung Quốc không chịu ngồi yên. Họ đẩy mạnh mở rộng thị trường qua các hiệp định như RCEP (Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực), tìm cách đưa hàng hóa ra khắp thế giới. Đây là “van xả” quan trọng để hấp thụ năng lực sản xuất đang bị dồn ứ.
Cải cách và tự do hóa
Trung Quốc tiếp tục cải cách để giải phóng tiềm năng kinh tế. Từ việc đầu tư vào thương mại điện tử, phát triển vành đai công nghiệp, đến mở rộng thị trường – tất cả đều gắn chặt với mục tiêu nâng cấp công nghiệp và hội nhập sâu hơn vào kinh tế toàn cầu. Đây là cách họ chơi “dài hơi” để không bị tụt lại.
Bài học cho chúng ta: Chuẩn bị hôm nay, thành công ngày mai
Nhìn cách Trung Quốc xoay chuyển tình thế, mình chợt nhớ đến câu nói của anh Mai Hữu Tín. Những gì họ đạt được hôm nay – từ Temu “gây bão” đến các vành đai công nghiệp hiện đại – đều bắt nguồn từ sự chuẩn bị nhiều năm trước. Với các doanh nhân Việt Nam hay bất kỳ ai đang đọc blog này, bài học rõ ràng là: muốn tránh cạm bẫy, phải đổi mới không ngừng và lập kế hoạch dài hạn. Dù là kinh doanh cá nhân hay phát triển quốc gia, thành công không đến trong một sớm một chiều.
Mình hy vọng câu chuyện này không chỉ mang đến thông tin mà còn là chút cảm hứng để bạn bắt đầu “gieo mầm” cho tương lai từ hôm nay. Bạn nghĩ sao về cách Trung Quốc đối phó với thách thức này? Comment dưới bài để cùng trò chuyện nhé!
Link bài viết gốc trên Economist
Hàng Trung Quốc giá rẻ phủ bóng lên nền kinh tế Việt Nam 2025
Link bài viết gốc của mình trên Facebook
